Peter Noordhoek

Gedichten van stadsdichter Peter Noordhoek

Ik lees de lenzen

Peter Noordhoek

Voor de fotografen van Gouda

Ik lees het licht
Hoe het over stenen strijkt
Over groen, gezichten
Weer, water

Ik lees de luchten
Hoe ze die blauwen
wolken bouwen
zonlicht vangen

Ik lees de stenen
zie de patronen
hoe ze die breken
de stad aan ons tonen

Ik lees de levens 
vang de mensen
van Gouda
in hun lenzen

De afgelopen weken zijn er weer heel veel prachtige foto’s van en in Gouda gepubliceerd. Die komen allemaal gratis langs op onze social media, ware het niet dat gratis niet bestaat. Daarom verdienen onze (beroeps)fotografen even aandacht. Geef ze een opdracht in plaats van alleen de klik van de screensaver.

59 namen

Peter Noordhoek 
59 mensen uit de maanden
maart, april en mei 1945
haalden de bevrijding niet of niet echt 
Slachtoffers van een oorlog
waarin honger, ziekte, armoe
te lang te liggen kwamen onder
een deken van angst en
verdwaalde bommen

Sindsdien liggen ze hier, onder deze heg -
grotendeels kistloos, verhaalloos, gezichts-
en steenloos in drie groepen samen 
begraven en ongetwijfeld herdacht
en ooit herinnerd, maar ook een te lang
vergeten massa mensen onder een heg

Gelukkig rest hen nu dit, hun namen:
Arie, Pietertje, Bernardus, 
Jan, Johannes en Johan,
Hendrik, Albertus en Jannetje,
Alexander, Johanna, Frans en Petronella,
Anna en Anton, Dirk en Klaasje,
Simon, Pieter, Hugo, Huibertje en Hermina,
Jacobus, Robert, Herbert en Leendert
Andries, Anna en Anna Maria
Gerda, Frederik en Hendrik,
Peter, Cornelis, Franciscus en Hendrika,
Teunis, Nico, Willem en Wilhelmina

Wij kennen nu hun namen

en bij deze verzamelde voornamen 
ook achternamen die zo te horen 
bijna te alledaags zijn voor onze moderne oren
In hen komt ook ons eigen leven samen:
Wij wonen langs de straten waar zij aan woonden
Zij gingen op school waar wij naar school gingen
Wij steken de Markt net zo schuin over 
als zij ooit deden
Zij kenden de weg hier net zo goed 
als wij die nu weten
Wij leven waar zij ooit leefden
Zij spraken waar wij nu spreken

Wij kennen nu hun namen

Verschillen zijn er zeker
Zij hebben nooit geleefd op anderhalve meter
Wij hebben nooit zoals zij onze vrijheid 
vijf jaar opgegeven
Maar één ding is zeker
Als wij gaan
rest ook van ons 
uiteindelijk maar één ding
en dat is niet ons lichaam
niet onze faam
maar wel onze eigen naam
en wie die naam ook spreekt
breekt een nieuwe herinnering aan

Hier staan we dan
Bij een bord met 59 namen
59 mensen, 59 verhalen
In één graf onder één heg
En wij kennen nu hun namen:

Arie, Pietertje, Bernardus, 
Jan, Johannes en Johan,
Hendrik, Albertus en Jannetje,
Alexander, Johanna, Frans en Petronella,
Anna en Anton, Dirk en Klaasje,
Simon, Pieter, Hugo, Huibertje en Hermina,
Jacobus, Robert, Herbert en Leendert
Andries, Anna en Anna Maria
Gerda, Frederik, Hendrik,
Peter, Cornelis, Franciscus en Hendrika,
Teunis, Nico, Willem en Wilhelmina

Dit zijn hun namen

Dit zijn hun namen

Dit zijn hun namen

* Vanwege de voordracht zijn enkel de voornamen genoemd en niet de achternamen, waarbij ook aangetekend moet worden dat er sommige voornamen door meerdere mensen werden gedragen. De volledige lijst met namen is bij comité te lezen en uiteraard op het nieuwe bord van de begraafplaats zelf.

De BOA

Peter Noordhoek 
Hij weet niet waar hij heen moet gaan
Een arm wijst hem de weg
Zij zet haar scooter zomaar ergens neer
Een gebaar zegt: nee, daar
Weer iemand anders kookt van woede
Een gesprek volgt: rustig maar
Iemand waant zich onbespied
Gelukkig is er toch iemand die het ziet

Dat zijn de BOA’s, onze BOA’s
Niet onze vijanden, maar onze maten
Geen dienders, wel dieners
Geen grote woorden, wel menselijke maten

Want het is niet hun openbare ruimte, het is de onze
Het zijn niet hun regels, het zijn de onze
Een puinhoop op straat, is onze puinhoop
Te dicht op elkaar, is ons gevaar

En vindt u dat onzin, lastig, nooit terecht
En ligt het dus aan de BOA
Vraag u dan af: zijn zij de bedenkers van Corona?
Hebben zij de regels opgelegd
Om u te pesten, te plagen?
Dan zou het u misschien kunnen dagen:

Dit zijn de BOA’s, onze BOA’s
Niet onze vijanden, maar onze maten
Geen dienders, wel dieners
Geen grote woorden, wel menselijke maten

Slotje

Peter Noordhoek 
Ik hoor een slotje langzaam los gaan klikken
van een deur die wijzelf hebben dichtgedaan
Een sterk gevoel van bevrijding wrijft 
met een weigering om zelf naar buiten te gaan
Uit angst, voorzichtigheid en de
duidelijke belachelijkheid van beiden
Nietwaar?

Wat zijn wij toch dubbele wezens
En wat hebben we het gezag toch nodig
om een vrijheid te pakken die we
allang hadden willen nemen

4 & 5 mei

Peter Noordhoek 
Op 4 mei gedenken we
Op 5 mei vieren we

Een dag waarop trompetten lange tonen maken
Een dag waarop bands en DJ’s hun herrie maken 

Een dag die om stilte vraagt
Een dag die meer is dan een feest

Die dag
En die dag
komen samen 
als ze hun draden trekken
van een voor velen ver verleden
naar wat nu zo dichtbij is in het heden

Dit is geschreven in dagen van virus en isolatie
van thuiswerken en aan je thuis moeten werken
Met in die kleinere ruimte meer ruimte voor
onrust, rouw, verlies van banen en meer –
niet in het minst de angst om te besmetten 
of besmet te worden

Maar een paar maanden zijn nog geen 5 jaar
En dit is niet de eerste crisis sinds die oorlog
van 75-jaar voor het heden
En hoe vaak hebben we niet laten zien
- en laten we nu al zien –
Hoe sterk we zijn en hoe samen
we zijn als het moet
Als het ertoe doet

Laten we 4 mei en 5 mei in ere houden
En deze dagen extra waarderen 
als we nog niet bevrijd zijn van Corona 
en het er nog niet de tijd naar is om
af te ronden en te vieren

Dus blijven we zeggen:

Op 4 mei gedenken we
Op 5 mei vieren we

Een dag waarop trompetten lange tonen maken
Een dag waarop bands en DJ’s hun herrie maken 

Een dag die om stilte vraagt
Een dag die meer is dan een feest

Dromen na Corona

Peter Noordhoek 
Ik droom van dichten na Corona
als alles weer kan rijmen
zoals het nu niet doet

Ritme is er wel - lange dagen
van opstaan en weer naar
bed gaan
van achter laptop
stofzuiger en weer naar
bank en TV gaan

Maar rijmen, in de zin dat
het klopt
en niet zomaar stopt
doet het niet
Er is publiek, maar dat zie ik niet
Er zijn woorden, maar klanken hoor ik niet
Niet echt

Ik droom van dichten na Corona
Dan gaan ogen
handen 
en lijven elkaar weer ontmoeten
Gaan meer dan alleen woorden elkaar begroeten

Aanpassen

Peter Noordhoek 
Aanpassen is het motto:
Doe dat zoals iemand die
stil het bad in glijdt
zonder het water te beroeren:
dat is aanpassen

Aanpassen –
Doe dat zoals je je
nieuwe kleding aanpast:
iets onwennig en wat te strak
maar wel iets dat je showen mag

Aanpassen –
Omdat alles je dat vraagt
en jij schuldloos, maar behulpzaam
dat gebeuren laat
En maar gebeuren laat

Aanpassen –
Tot het niet meer hoeft
en je knipperend met je ogen buiten staat
vrij maar onwennig naar buiten gaat
Nog lang niet onaangepast, een beetje naakt

Aanpassen –
Dat is zonder houvast toch aanpassen
aan een volgende tijd. Met nieuwe kansen 
en vast ook nieuwe zorgen. Maar toch, 
laat mij maar aanpassen aan morgen

In het kader van het project ‘Gouda achter glas’

Enkel in Gouda

Peter Noordhoek 
In de fragmenten van een nacht
Door de flarden van een vreemde stad
Bij het wachten op een vliegveld
In de schaduw van verbaal geweld
Waar ik ook ben, waar ik ook ga 
Enkel in Gouda ben ik thuis 
Want dat is waar jij bent 
Dan ben ik bij jou

In de steden van ons land
In de glazen torens aan haar rand
Wetend dat daar niets enkel fout is
Maar ook niets enkel goed	
Dan denk ik: ik weet waar ik naar terugga
Enkel in Gouda ben ik thuis
Want dat is waar jij bent
Daar ben ik van jou

In het vouwen van een trui
In het aaien van onze kat
In het even een boekje kopen bij Verkaaik
Het soort boekje waar jij van houdt
Ja, enkel in Gouda ben ik thuis
Want dat is waar ik op je wacht
Daar ben ik er voor jou

Toch?

Wee de liefde die van een dichter houdt
Weet je wel zeker of je van mij
of van mijn woorden houdt?

Is het niet zo dat je nooit zeker weet
of het niet steeds alleen om mij, 
mijn woorden en mijn ego gaat?

Inderdaad. Maar de werkelijkheid is ook 
dat ik zelf dat lang niet altijd weet 
of wil

En dat enkel daarom al, ik altijd
terug naar Gouda en mijn liefste ga
En dat jij dat, nog altijd
in liefde gebeuren laat

Gedicht voorgedragen in de finale van de

Stadsdichtersverkiezingen Gouda 2020

als bijzondere opdracht: “Gouda in enkelvoud”

Uw nieuwe stadsdichter

Peter Noordhoek 
Ik ben uw nieuwe stadsdichter
En had zo graag willen dichten
over veel te hoge parkeertarieven
overvolle afvalbakken
en ander ongerieven

Maar nu ben ik uw crisisdichter
virusdichter, beurzen-
en te hoog waterdichter
Kan mijn dichtwerk nergens kwijt
Word door iedereen gemijd

Had het mij zo anders voorgesteld
Voel mij een beetje uitgesteld

Naar aanleiding cartoon in Goudse Post 11 maart 2020

Steun

Peter Noordhoek 
Steun voor de mensen in het wit
Steun voor de grote familie in een te kleine flat
Steun voor de ZZP’er die naar zijn lege handen staart
Steun voor de winkelier die voor zijn onverkochte voorraad staat
Steun voor de premier met zijn moeilijke verhaal
Want we zijn allemaal deel van dat moeilijke verhaal

Steun voor de onderwijzer bij de lastige afstandsklas
Steun voor de journalist met een invoelend verslag
Steun voor de tandarts die boven een mond moet hangen
Steun voor de ambulancebroeder die een zieke letterlijk op moet vangen
Steun voor de vrijwilliger die met iemand zonder aanspraak spreekt
En steun voor iedereen die ik ten onrechte vergeet

Steun, steun, steun voor ieder die het nodig heeft
Alleen is en behoefte aan een woordje heeft
Samen is en verschillende behoeftes heeft
Steun ook, als ik het vragen mag, voor onszelf
Dat we gewoon gezond mogen blijven
of sterk aan de andere kant van Corona verschijnen