dat iemand
in de trein stapt
naast iemand anders gaat zitten
een familiefoto tevoorschijn haalt
en vertelt
dat de foto een nagedachtenis is
aan weggevoerde geliefden
op wie lang en vergeefs is gewacht
dat er bij diegenen die nooit zijn teruggekeerd
een kruisje is aangebracht
en dat iemand anders
dan geschokt vaststelt
dat er bij allemaal – op één na-
een kruisje is aangebracht
dat iemand
wijst dat zij dat meisje is
vrolijk jurkje
glimmende schoentjes
zonder kruisje
dat zij destijds veilig is ondergebracht
en op deze dag een lezing houdt
over de genocide
het vergeefse wachten
het aanbrengen van kruisjes
opdat wij niet vergeten
en dat iemand anders
dan zegt dat dit nooit
nooit meer mag gebeuren
dit uiteenscheuren
van onschuldige families
dat we niet zullen vergeten
dat iemand
die middag vergeefs
op iemand anders wacht
en dat iemand anders
op deze niet zomaarse dag
dan plotseling minutenlang stilstaat
zo intens bewogen stilstaat
dat haar dochters
glimmende schoenen
fleurige kleding
selfies gepost
ontredderd hun pas inhouden
en dat iemand anders
dan opstaat en zegt
dat we nooit mogen vergeten
dat de geschiedenis eeuwig rijmt
we altijd hebben geweten
dat in de rimpeling van een kleine leugen
de kiem ligt van een oorlog
dat Elohay Selichot
God van de vergeving
ons niet voor niets de rede heeft gegeven
en dat daarin het begin ligt
van de weg naar vrede
dat iemand
op een niet zomaarse dag
in de trein stapt
naast iemand anders gaat zitten
en een familiefoto tevoorschijn haalt
Hanneke Leroux
uitgesproken bij de Holocaust herdenking Gouda, 28 januari 2024