Meer dan Nu

Gedicht bij de Iftar viering

Garenspinnerij 24 april 2022

Het is goed om in het NU te zijn
Hier in de Garenspinnerij
Goed om van elkaar
en straks de maaltijd te genieten
Goed om hier zo zij aan zij en
naast elkaar te zijn en praten
als vogels samen in een vlucht
in het nu, samen en toch vrij

Maar nog rijker wordt het nu
door het weten
dat er meer is dan het NU
Dat we hier mede zijn gekomen
door – al is het nog zo tijdelijk –
af te zien van genieten in hier en nu

Het meer natuurlijk van het vasten:
Het weten van het later
wijzer en tevreden kunnen zijn
Het meer ook van hard werken
om ook over de beloning later
extra tevreden te zijn
Het meer ook van het meer doen
voor de ander
In plaats van slechts te kiezen
voor ikke eerst en wel nu

Het is eigenlijk simpel:
Hoe meer we onderweg zijn
hoe zoeter het eindelijk thuis zijn
Maar ook:
hoe meer we op onszelf zijn
des te belangrijker het
met anderen samen zijn

Het nu is niets
zonder meer dan nu
Meer en meer
Heeft geen doel
Zonder het leven en
genieten in het hier en nu
Dus laten we hier in Gouda
in deze Garenspinnerij
Iftar vieren en genieten van het nu
zeker nadat wij
hebben gekozen voor meer dan nu

Peter Noordhoek

Herdenken in oorlogstijd

Als we oorlog herdenken
in een tijd van oorlog
dan slaat elke vergelijking
op hol of nergens op
En hou ik slechts vast
aan een klein groot besef
hoe mooi de zon schijnt
hoe mooi jij bent
Want daarin is al belegd
hoe tijdelijk alles is
hoe eindig alles is

Toch dank ik de herdenkers
die voor ons herdachten
wat herdacht moest worden:
de strijd van eerder
de offers van voorheen
het verdriet door wat eigenlijk
nooit gebeurd had moeten zijn

Of herdenken spijt voorkomt
en oorlog verdwijnen laat?
Wil je het antwoord werkelijk weten?
Zon verdwijnt, schoonheid vergaat en
herdenken komt natuurlijk altijd te laat
Maar dat herdenken ons
vooral in haar stiltes
iets over de waarde van elk leven
kan vertellen
Ja, zoveel wil ik stellen

Peter Noordhoek

Terugkeer

Waarom ga je terug als je niet weet
waar je naar terug gaat komen?
Deze trein brengt je terug
naar het huis waar je bent geboren
maar wie is er om je op te halen?
Is er nog iemand om
herinneringen mee op te halen?

Station Gouda komt in beeld
als station Hoop en Vrees
De plek waar je in je dromen
terug zou zijn van weggeweest
Waar je eindelijk zult weten
waar iedereen is gebleven
Of misschien afscheid moet nemen
van wie je geen afscheid kon nemen

Met geleende kleding en geen bezit
loop je door je straten van ooit
Tot slot, bij je vroeger huis gekomen
bel je met verhoogde hartslag aan
Wie leeft er nog, wie is omgekomen
Is dit een huis van nooit?

Wie er opendoet is de stilte
De stilte en het niet weten
of willen weten
Moe van moed of nog lam van lafheid
doet een generatie er het zwijgen toe
Geeft lege antwoorden
en doet de deur weer toe.

Peter Noordhoek

Er is een bijzonder boeiende foto van vlak na de tweede wereldoorlog. Op een kapotgeschoten station Gouda ziet een menigte hoe een trein terugkomt vol met mannen en jongens die terugkomen uit de Arbeitseinsatz in Duitsland. Het moet een spannend moment zijn geweest. Vol hoopvolle verwachting, maar ook met zorg over hoe de geliefden terug zouden keren.
De foto heeft mij door doen denken. In deze trein zaten, voor zover ik weet, geen terugkerende joden. Dat zal later zijn geweest. Maar hoe zijn zij ontvangen? Zoals uit getuigenissen blijkt niet erg goed. Daar gaat dit gedicht over

Ik zou zo graag

Ik zou zo graag jullie stadsopener willen zijn
en meer dan alleen jullie stadsdichter zijn
De winkels open, de cafés vol reuring
De markt weer vol. Verkaaik, geen Bol.com
Gewoon weer elke deur in –
en weer uit. Op zoek naar
school, theater – gewoon, beweging

Ja, ik zou zelfs de raadscampagnes
al voor geopend willen verklaren
Om dan bij onze lokale politici zelf
de meningen op te halen
In plaats meninkjes per dozijn
bij de zoveelste talkshow
van televisie te halen

Weet een stadsopener dan
wat wijsheid is en wat niet?
Ach nee, zo zit het niet
Het virus is hier de tegenstander
niet de ander
En wat besmettelijk is
verandert ook een stadsopener niet
Helaas, meer dan als dichter struikelend
wat woorden open gooien kan ik niet

Maar volgens mij is er zoiets als
Gezond Burger Verstand
Kunnen we met rust, reinheid
en minder eenzaamheid
mondkapjes over de neuzen houden
ongepast lief doen op gepaste afstand
en gewoon alles doen
wat niet het OMT of de minister
maar het virus van ons verlangt
Totdat we minzaam zwaaiend afscheid nemen
Zeggend: “Hé virus – je bent als virus mislukt
Je hebt het helemaal verknald!”

Peter Noordhoek

Gedicht bij de nieuwjaarsreceptie van de gemeente Gouda, 14 januari 2022

Post-pandemie

Laten we mild zijn voor elkaar
Niet de irritatie een kans geven
die rusteloos en schuldzoekend
aan onze Zoompoten zaagt
in deze fase van de pandemie

Laten we mild zijn voor elkaar
Besmettingen wel meten maar elkaar
niet de maat nemen. Rustig
argumenten wegen, banden smeden
in deze snijdende fase van de pandemie

Laten we mild zijn voor elkaar
Wel boksen, niet omhelzen
Thuis blijven, wel werken
En elkaar toch weten te vinden
in deze zoekfase na de pandemie

Laten we mild zijn voor elkaar
Genieten van elke vrijheid
En in elke beperking
de tijdelijkheid blijven zien
in deze nog niet post-pandemie

Peter Noordhoek

Dichter op het doek

Ik zie voor mij hoe uitgeknepen tubes
op paletten worden gemengd en hoe daarna
slepend kleur wordt gelegd in vele kwasten

Die kleuren glijden, spreiden, verspreiden zich
van de haren in de kwasten naar
het schilderslinnen voor ieders hand

Het is een mengsel van chemie en magie
Van oogopslagen, handgebaren en
multiversionele hersendynamiet

van kunde en inspiratie
van falen, mislukken
en dat met een doek weer wegvegen
naar slagen, stralen en genieten
en tussentijds het temmen van het licht
door lijnen, vlakken en richels
te laten rijmen als in een gedicht

Dat is de kunde én de kunst van het schilderen
Het is dat wat woorden kunnen beschrijven
maar nooit kunnen bereiken
ook niet in dit gedicht
Omdat zien meer is dan lezen
Verf ruiken meer doet dan woorden horen
En aanraakbare verbeelding
het altijd wint van alleen pixels, letters en symbolen

Dus dwaal langs deze schilderijen
ruik, aai met de ogen, ga raden wat het zegt
En als je dan vergeet wat je denkt dat het zegt
lees dan de gedichten en lees, beluister
wat de schilder mogelijk in zijn werk heeft gelegd
terwijl hij/zij tubes heeft uitgeknepen
op een palet heeft gemengd
en slepend met een kwast
op schildersdoek heeft gelegd

Peter Noordhoek

Voor het vrije woord

Morsige moordenaars
Met een slap verhaal
Zijn kennelijk machtig genoeg
Om onze rechtsstaat in de
Leidse Dwarsstraat
dood te laten bloeden

Het delen van machteloze
meningen over meningen
kan niet bevredigen
Zolang er geen feiten zijn
om het gat te vullen
tussen de spektakelzoekers
op You Tube
en de witte stilte
van een ziekenhuiskamer

Toch zit in dat vrij geven van die meningen
ook dat wat Peter R. de Vries
bekend maakte tot en met zijn middenletter
En hem het podium gaf waarop hij sprak
over schuld en onschuld
rechtsstaat en vermoeden

Hij is een drammerige man
Met een nasaal gebrachte overtuiging
Die eigenlijk niet tegen tegenspraak kan
Maar ook is hij die moedige, zorgzame man
die zonder dralen steeds weer de kant
van slachtoffers kiest en hun lot
nooit uit het oog verliest

Als mensen in hun dubbelheid
zo krachtig zijn
Dan worden ze nooit enkel door kogels gedood
Wel door wat we met z’n allen hebben verkloot:
dat we ons door de drugs hebben laten vangen
dat we ons oor naar bling bling laten hangen
Maar net als hij blijven we in alle vrijheid zeggen
dat we ons hier nooit bij neer zullen leggen:
Geen moord maakt een einde aan het vrije woord!

Peter Noordhoek

Over Prullebakvaccinwachtrijen

Mijn vrouw heeft vroeg op Hemelvaart
bij onze artsen een vaccin gehaald
Maar teveel andere mensen dachten
– als je dat gedachten mag noemen –
Ach, ik ga maar niet, ’t loopt niet zo’n vaart

Maar een prullenbak met volle naalden
maakt geen einde aan een pandemie
En dus hebben de artsen hun praktijk
nog wat langer opengesteld
en toonden anderen met meer visie
zich tot wat wachten bereid

Wat moet je met een land
waar de ene in een wachtrij staat
voor wat de ander achter laat?
En kennelijk de ene een
gevaar ziet of gewoon ongemak
in wat de ander als gezondheid
of gewoon vakantie ziet?

Gelukkig hebben wij nog artsen
die hun geest niet in de prullenbak gooien
Die nadenken en zeggen: laat maar komen!

Peter Noordhoek

Nog niet

Herman de Man – er is geen naam
waarop je beter rijmen kan
Maar ongerijmd was juist zijn leven
De uitzondering was de regel
Joods in geboorte
Protestants in zijn beklemming
Katholiek in ongrijpbare bevrijding
Was hij journalist, revolutionair en
dienstweigeraar, schrijver
dichter en reiziger
dief en deuger
goed voor waarheid en leugen
Maar bovenal de man van Woerden
Oudewater, Waarden
en zelfs van Gouda ofwel Ter Gouwe

Hij werd de Hollandse Fellini
Beschreef de kladlopers
vagebonden, schippers, boeren
burgers, meiden
en bekrompen notabelen
Met teksten die roken, stonken
naar weiland, stront en koeien
in stallen, op werven, in kajuiten
richting kermis en cachot
Zo beschreef hij stiltes en stormen
en hield ons als lezers gevangen
op stoomboten in de mist
Wassend water deed de rest

Niets van dat alles kwam vanzelf
en toch juist wel
Want hoe hij leefde
maakte zijn schrijven en
hoe hij schreef werd gekleurd
door wat hij hoorde, beleefde
en waar hij verbleef
Maar af was dat leven en
af was zijn schrijven nooit
Het was er wel
maar altijd nog niet
nog niet
nog niet
net niet

De laatste woorden in elk boek van Herman de Man zijn ‘Nog niet’
Onderweg daar naartoe is alles wonderbaarlijk wat je ziet.

Dit gedicht maakt onderdeel uit van de ‘Herman de Man maand’.

Overblijfsels

Waren het redders die
een hagedis bevrijden wilden?
Pubers die hun drang tot slopen
niet bedwingen konden?
Klassiekers die een gifgroen ding
in ’t Hout niet verdragen konden?
Of was het erger? Een vorm van
het kwaad dat Vroman
bijna deed verdwijnen?

Gelukkig. Naar blijkt wisten
de sukkels slechts de
sokkel te kraken
Niet het beeld zelf

Vroman zelf wist goed
hoe wankel elke sokkel is
Zocht niet de hoogte
maar de grond en
vond tussen de stenen
van het Jappenkamp een hagedis
en beschreef hoe tijdelijk alles is:

“Wij zijn verschijnselen
van zo korte duur
dat wij verdwijnselen zijn
van de natuur”

Tussen de stenen werden
Hij en de hagedis
knipoogvrienden
warmtezoekers
liefde vinders
alles van korte duur

Als we dan in beelden
deze overblijfsels hebben
Laat die dan staan
Voor langer duur

Peter Noordhoek