Selectie, stimulering en ondersteuning van de Goudse stadsdichter
op de plek waar deze steen spreekt
krijgt een mens zijn wezen terug
uit de letters van zijn naam
herrijzen stofloos stil zijn benen
armen, handen, zijn gelaat
alsof hij hier ineens weer staat
alsof hij na te zijn verdreven
eindelijk terugkeert naar de plaats
waar zijn alles achterbleef
zonder het te weten
en tenslotte deed een nieuwe tijd
zijn bestaan vergeten
tot vandaag hem bij ons terugbrengt
een mens die moest verdwijnen
verschijnt in dit herdenken
wellicht is Gouda op een decemberdag geboren
in de twaalfde maand viert ze zichzelf uitbundig
gevels glinsteren in lantaarnlicht dat langer brandt
– tooit stadhuis, de Waag en de Sint-Jan met goud –
en alles feest, proost haast op winter
komt samen alsof de stad alle dagen van het jaar bestaat
voor die ene dag met duizenden kaarsjes
Klara Smeets
Pas achter de kerk werd het wat stiller Een paar duiven rommelden langs de rand Ik trof er een meisje Ze zat in haar eentje op de bank te likken aan een ijsje Ik groette haar Zij groette mij opgewekt terug Zit je daar vaker? vroeg ik toen maar Mhmm, iedere vrijdag zei ze Dit is mijn lievelingsplek Ze hield haar blik constant op het poortje viel mij op Voert het je naar vroeger terug? waagde ik Misschien, antwoordde zij kort En sierlijk onderschepte ze een kloddertje
Ik sprak een meisje op het Achter de kerk. Dit ontmoetinkje was zo kort en vanzelfsprekend dat ik de schoonheid ervan eerst over het hoofd zag. Later, toen het momentje mij weer voor de geest kwam, promoveerde ik het tot het maandgedicht van november 2010
In stilte bewaren Oude muren en klinkers De geheimen Van het verleden In een stille strijd Van eeuwen Ontwrong zich de meidoorn Aan de knellende stenen Het getergde hout Reikt naar de hemel Vindt rust bij de sterren Die in witte bloesems spreken
Achteraf denk ik dat dit gedicht de jury een belangrijke aanzet gaf om mij tot nieuwe stadsdichter van Gouda te verkiezen. Het gedicht dateert dus van iets voor mijn stadsdichtersperiode.
Ik sta bij het Bolwerk te wachten voor rood Komt naast mij een donker jongetje staan Ik bekijk hem wat beter Mijn oog valt op een witte pluk haar Hee man, jij wordt al grijs, zeg ik spontaan Hij kijkt mij aan met heldere ogen Da's witte verf, reageert hij We hebben de kamer geschilderd vandaag Is het mooi geworden? vraag ik dan maar Ja, want die muur is nu helemaal wit En die andere zwart. Zwart? Ja, dat je de televisie beter kan zien Het licht springt op groen En het jongetje schiet er vandoor Op zijn kleine fiets met veel te laag zadel Zie ik hem slingerend het kruispunt over gaan
Boodschappen in de stad doe ik met de fiets. Ik moet vaak langwachten voor de verkeerslichten op het kruispunt bij het Bolwerk. Ik kijk dan maar of er om mij heen iets te beleven valt.
De vollemaan verheft zich boven de stad Wit maakt zich los van zwart Tussen duister en licht Worden scherpe grenzen getrokken vannacht De Gouwe is een zilveren gracht Zijn kade een met varens bedekt fundament Voor de pilaren van de visbanken Die in het maanlicht een tempel maken Bij de aanblik van dit Komt de onontwijkbare vraag op je af: Waar sta ik?
Het maandgedicht van december 2010 moest gaan over Gouda in midwintertijd, over Kerst en Sinterklaas vond ik. Ik vroeg me af hoe ik dat allemaal bij elkaar gedicht moest krijgen. Tot ik op een nacht wakker werd vanwege licht in mijn slaapkamer. Het bleek volle maan.
Muren breken Golven gaan over grenzen Er zijn alleen nog mensen Alle kleuren mensen zijn er Onder de zon In de kring gebracht De dwang is zacht De kring is teer Dus hou de kring gedacht Vandaag de dag Behoeft de kring de kracht van alle mensen
Brozer wordt ze met de jaren Maar onverminderd statig Staat in ons midden het stadhuis Wat een trotse oma Licht wordt voor haar aangedragen Van duizend jonge vlammen Aan smetteloze kaarsen Wuivend achter zwarte ramen Uit louter eerbied Tempert Gouda zijn geluiden Wanneer de massa zich verdicht Tot iedereen om oma heen is Een leger van de vrede Waakt in een ongewisse winter Samen wacht men op het teken Om met zingen te beginnen Even spant alles verwachting Zachter tonen de stenen Men gaat elkaar vanzelf omarmen Iemand knipoogt richting hemel 57
Niemand zag hem ooit nog buiten En de gordijnen bleven gesloten Maar desondanks konden ze weten Dat hij daar gewoon nog woonde Van lieverlede werd een man Door zijn omgeving vergeten En weggewerkt uit het geweten Een mensonwaardig misverstand Eén vrouw ging af op haar gevoel Had de moed om te gaan kijken Ze trof de man vereenzaamd aan Midden in een verpauperde boel Ze besloot toen hem bij te staan Heeft eerst eten voor hem gekookt Maakte geregeld zijn huis schoon Luisterde naar zijn levensverhaal Ze bezoekt hem zo iedere week En al kletsend ontdekte ze pas Dat de oude ooit een leraar was Van haar man die vroeg overleed 's-Woensdags komen holderdebolder Meestal haar kinderen ook even aan Ze drinken haastig Cola en daarna Spelen ze spookje op zolder Ze zegt dat ze weer helemaal opleeft Dankzij haar nieuwe praatmaat De mantelzorgbejaarde die blijkbaar Haar getekende leven meer zin geeft
Na jaren bind ik de schaatsen weer onder Trek de veters zo strak mogelijk aan Maak de stap het ijs op Glij door en verlies meteen de controle Draai om mijn as Kom knerpend tot stilstand En wacht Het is toch gladder dan ik dacht Als ik niet doorzet Rekent het nog met mij af Wat? Ik ben hier de schaatser! En zo is dat Ik stort mij opnieuw in de strijd Onder mij krijsen het ijzer en het ijs Het is nu hard tegen hard Maar na een tijdje Snijden mijn slagen de witte lijnen Die ik vroeger ook achter mijn vader zag Een gelukstraan welt op Mijn gedachten zijn helder als glas Al het zwart zit voor even onder dik ijs vast